طی قرن های متمادی در آموزش و پرورش سراسر جهان انتخاب بهترین استعدادها برای تحصیل صورت می گرفت.
قسمت اعظم نیروی معلمان و مدیران هم بدین کار اختصاص می یافت که در هر یک از مقاطع تحصیلی تعیین کنند کدام دانش آموز را باید از ارتقا به مراحل بالاتر بازداشت و آنان را از دستگاه آموزش و پرورش طرد کرد. عالی ترین مرحله تحصیل را ورود به دانشگاه و گذراندن دوره آن می دانستند و بدین ترتیب از هر 100 دانش آموزی که تحصیلات رسمی را آغاز می کرد، فقط در حدود 5 نفر، از نظر خصوصیات طبیعی و پرورشی، شایسته ورود به دانشگاه تشخیص داده می شد. در مورد 95 نفر دیگر هم علاقه چندانی از طرف متخصصان تعلیم و تربیت ابراز نمی شد و نتیجه این جریان انتخاب، به ویژه هنگامی که این تصمیم خیلی زود (در حدود 12 و 13 سالگی) اتخاذ می شد، آن بود که بیشتر کودکان طبقه کارگر هر چه زودتر از صحنه مدارس خارج شوند. در گذشته در سراسر جهان، آموزش و پرورش را مجموعه ای از یادگیری ها می دانستند که ظاهرا می بایست به تدریج از سال اول تا آخر از آسان به مشکل تنظیم می شد. قرن ها آموزش و پرورش را به صورت مخروطی تصور می کردند که تقریبا تمام افراد گروه های سنی ابتدایی در قاعده آن قرار می گرفتند و هر چه بالاتر می رفتیم، تعداد افراد تقلیل می یافت و فقط عده معدودی به راس هرم می رسیدند.
هر نوع آزمایش و امتحانی را بدان جهت به کار می بردند که تعیین کنند به چه کسانی می توان حق ارتقا به مرتبه بالاتر را داد. در این جا امتحان یا هر نوع ارزشیابی دیگر، به منظور اتخاذ تصمیم های مهم و غالباغیر قابل تغییر در مورد وضع آینده هر یک از دانش آموزان در دستگاه آموزش و پرورش به کار برده می شد. نتیجه حاصل از اجرای این نظام، اثر نامطلوب آن بر امر آموزش و بر رفاه دانش آموزان بود.

ارزشیابی معتبر به همراه آموزش معتبر امکان پذیر است

علمای فن آموزش و ارزشیابی معتقدند که قبل از این که معلم در طراحی یک سیستم ارزشیابی معتبر بکوشد، باید شیوه آموزش خود را اصلا ح کند. آنان معتقدند که تنها زمانی معلم می تواند به شیوه معتبر ارزشیابی رو کند که شیوه آموزش او اعتبار داشته باشد.

 آنان برای چنین آموزشی ویژگی های زیر را قایل اند.

1- آموزش باید با پژوهش همراه باشد: دانش آموز هنگامی که عملا تحقیق می کند، در ساخت مفاهیم سهیم می شود.
2-آموزش باید سعی در تلفیق دانش داشته باشد: آموزش دانش های مجزا و قطعه قطعه به دانش آموز باعث می شود تا او نتواند از آموخته ها در زندگی روزمره خود که کاربرد تلفیقی آموخته ها را می طلبد، استفاده کند.
3- ارزشیابی ارزشی بیش از موفقیت در جلسات امتحان داشته باشد: علمای آموزش معتقدند که آموزش های رسمی باید در خارج از کلا س و در زندگی روزمره کاربرد داشته باشد. بنا بر این دانش آموزان باید مهارت های لا زم برای زندگی کردن را در مدرسه فرا بگیرند.
4- زندگی گروهی فرد را اصل قرار دهد: توجه به کار گروهی، باید جای خود را در برنامه آموزش و نیز ارزشیابی باز کند تا به آنها اعتبار ببخشد.
5 - افراد را به یک فراگیر مادام العمر تبدیل کند: آموزش باید شیوه های یادگیری را به فراگیر بیاموزد تا خود در هر زمان که بخواهد، آن چه را نیاز دارد بیاموزد، بدون آن که نیازمند آموزگاری باشد.

انواع شیوه های نوین ارزشیابی

1- سنجش و ارزشیابی با رویکرد پویا و رشد دهنده = ارزشیابی مستمر
خصلت عمده این نوع ارزشیابی در پویایی و گستردگی آن است و از معلم انتظار اقداماتی فراتر از آزمون های سنتی را دارد، تا تصویری کلی از تمامیت شخصیت دانش آموز ارائه دهد. از نتایج این نوع سنجش و ارزشیابی در جهت رشد و ارتقای دانش آموز استفاده می شود و مهم تر از همه این که از هر دانش آموز توقع رشد و بالندگی را د رحد توان خود او دارد. در این رویکرد فرایند ارزشیابی با فرایند آموزش در هم تنیده، جاری و مستمر است. از نتایج این سنجش برای مقایسه یا نمره دادن به دانش آموزان استفاده نمی شود. امروزه این شیوه سنجش که تفاوت های فردی دانش آموزان را می پذیرد و به قابلیت رشد هر یک اعتقاد دارد، در نظام های پیشرفته آموزشی مورد توجه قرار گرفته و نقطه عطف ارزشیابی های معتبر شده است.

نقش ارزشیابی مستمر در فرایند آموزش چیست ؟

ارزشیابی مستمر یا سازنده بخشی از فرایند آموزش تلقی می شود. به این معنا که ارزشیابی در جریان آموزش جاری است و معلم به طور مرتب با آن درگیر است. ارزشیابی مستمر در طراحی برنامه درسی معلم جای خاصی دارد. یعنی معلم از نتایج سنجش مستمر در تعیین گام بعدی خود در آموزش استفاده می کند و به این دلیل است که آموزش و ارزشیابی در هم تنیده می شوند و دانش آموز رشد می کند. ارزشیابی تشخیصی هم نوعی ارزشیابی مستمر و سازنده است، زیرا هدف آن دریافت کاستی ها و مشکلا ت و خطاهای احتمالی دانش آموز است تا در طراحی مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار گیرد.
درسنجش و ارزشیابی رشد دهنده، استفاده از نتایج ارزشیابی حد اقل به اندازه جمع آوری آنها اهمیت دارد. در فرایند چنین ارزشیابی دانش آموزان نقش اساسی دارند، چون آنان هستند که در مرکز یادگیری قرار دارند و نقش اصلی را در پرورش یا اصلا ح یک آموخته ایفا می کنند. هر چه دانش آموزان بیشتر درفرایند آموزش سهیم شوند، بهتر و بیشتر می توانند آموخته های خود را در ابعاد مختلف گسترش دهند یا بهبود بخشند; به عبارتی شیوه آموختن را بهتر یاد می گیرند.
به یک مثال که در آن به نقش ارزشیابی در فرایند آموزشی می پردازند، توجه کنید:
فرض کنید معلم دانش آموز را در فعالیتی درگیر کرده است تا از این طریق اطلا عات مناسبی درمورد حدود آموخته های او جمع آوری کند. او در این راه از شیوه های مختلف استفاده می کند، با دانش آموز گفتگو می کند، بر کار او نظارت دارد... سپس اطلا عاتی که جمع آوری کرده است، تفسیر می کند. در این کار معلم ضمن توجه به هدف ها، به تجارب و یافته های قبلی دانش آموز نیز توجه دارد.
بنابراین زمانی که دانش آموز را ارزشیابی می کند، با توجه به هدف های آموزشی، به جزئیات پیشرفت دانش آموز و بهبود یافته های او نیز نظر دارد. در این فرایند دانش آموز نیز نقش دارد، زیرا فرصت می کند تا کار خود را ارزیابی کند و دریابند که تا چه حد رضایت بخش است یا این که می توانست بهتر باشد.
گفت وگو در مورد کار و نتیجه آن جزئی از فرایند تعاملی است که بین معلم و دانش آموز انجام می شود و بخشی از هدف ارزشیابی مستمر و رشد دهنده است.